به گزارش ثریا مسئله شهید و شهادت از ارکان هویت معنوی جامعه اسلامی است. این مسئله در کشور شیعه نشین ایران به دلیل گره خوردن با جریان عاشورا، بخشی از هویت مذهبی کشور را تشکیل داده است از همین رو ورود جامعه شناسانه به این بحث یکی از زمینه‌های مناسب برای شکل گیری علوم انسانی اسلامی-بومی خواهد بود.
در خصوص شهدا با توجه به موضوع و نحوه شهادت تقسیم بندی‌های مختلفی همچون شهید امنیت، شهید خدمت، شهید دفاع مقدس، شهید مدافع وطن، شهید مدافع حرم و … ارائه شده است اما اگر بخواهیم شهدا را بر اساس عناصر شکل دهنده هویت آنان تقسیم بندی کنیم می‌توان گفت که در یک تیپ شناسی کلی شهدا به دو دسته شهید حاجت و شهید مجاهدت تقسیم می‌شوند.
شهید حاجت که دنباله آن را می‌توان در اکثر کتب دفاع مقدس و روایتگری‌ها جست و جو کرد با شاخصه‌هایی همچون رؤیای شهادت داشتن، کمک به فقرا، دستگیری و لوتی گری، عبادت‌های شبانگاهی و تقوا معرفی می‌شود. کارکرد اصلی این تیپ شهید برای امروز ایجاد ارتباط معنوی با وی، خلوت کردن و حاجت گرفتن است. وجه تسمیه این تیپ شهید در همین کارکرد آخر آن نهفته است. شهید ابراهیم هادی یکی از نمونه‌های بارز این تیپ از شهید است. در دسته مقابل شهید مجاهدت قرار دارد. شهید مجاهدت سری پر از سودا دارد. لحظه‌ای آرام و قرار ندارد و مدام در حال جنب و جوش است. مبارزه سیاسی دارد، کلاس‌های عقیدتی برگزار می‌کند، محور تظاهرات هاست، کانون پخش کتب ممنوعه و اعلامیه‌های امام خمینی است. کمتر کسی برای حاجت گرفتن به سراغ او می‌رود ولی او عمق ایدئولوژیک دارد و به چیزی می‌اندیشد به نام تمدن نوین اسلامی، مکتب امام و مبارزه. کارکرد اصلی این تیپ شهید برای نیروهای در صحنه انقلاب اسلامی گرفتن الگوی مبارزاتی است. نواب صفوی، آیت الله سعیدی، شهید چمران و حتی شخصیتی چون شهید طیب نمونه بارز شهید مجاهدت است.
یکی از الگوهای جدی شهید مجاهدت حسین علم الهدی است. جوانی که در ۱۵ سالگی با هدف حمایت از فلسطین سیرک مصری‌ها را آتش می‌زدند. در ۱۸ سالگی محور تشکیل گروهی مسلح با نام موحدین می‌شود، استانداری کرمان را منفجر می‌کند، مسئول ارشد آمریکایی حاضر در شرکت نفت را ترور می‌کند، مجتمع فرهنگی با کلاس‌های غنی ولایت فقیه تشکیل می‌دهد، محور تظاهرات است و در عین حال لحظه‌ای دست از مطالعه نمی‌کشد.
البته در این میان خود شهدای مجاهدت هم در یک طیف از منظر عمق ایدئولوژیک قرار دارند. برای نمونه عمقی که شهدایی چون چمران و علم الهدی در مبارزه و تفکر راهبردی برای رسیدن به حاکمیت مطلوب دارند کسانی چون طیب از آن برخوردار نیستند اما باز در تقسیم بندی شهیدی چون طیب در در دسته بندی شهید مجاهدت قرار دارد چراکه برای شهادت عجله ندارد بلکه عمر خود را در مبارزه می‌بیند و برای هدف خود هزینه می‌دهد.
نکته‌ای که باید اضافه کرد آن است که تقسیم بندی شهید به شهید مجاهدت و حاجت و معرفی شهید حاجت با عناصری مانند تقوا و عبادت به معنای بی بهره بودن شهید مجاهدت از این عناصر نیست بلکه سخن در اینجا بر سر نقاط حساس و برجسته زندگی شهید که معرف هویت اوست می‌باشد. برای نمونه آن مقداری که شهید چمران علی رغم دسته نوشته‌های مناجات گونه فراوان با عبادات و خلوت‌هایش شناخته می‌شود ده‌ها برابر با کارهای چریکی در لبنان و دفاع مقدس شناخته می‌شود و یا علی رغم اینکه شهدایی همچون نواب صفوی عبادت‌های گوناگون داشته اند با آن عبادت‌ها شناخته نمی‌شوند بلکه با مبارزات سیاسی با شاه شناخته شده است.
از طرف دیگر این دسته بندی، تقسیم منطقی نیست بلکه می‌توان شهید را یافت که در هر دو دسته یافت شود بلکه مهم در این باره نحوه روایتی است که از آن شهید می‌شود. برای نمونه اگر بخواهیم یک شهید مدافع حرم را در قالب شهید مجاهدت و نه حاجت معرفی کنیم جا دارد به مبارزات وی در حوادث ۸۸ اشاره شود.
در انتها لازم است به دو نکته اشاره شود: نخست آنکه غلبه گفتمان شهید حاجت در عرصه روایت‌های عرضه شده در زمینه شهادت ظرفیت استفاده از این مسئله مهم اسلامی‌را در راستای اهداف انقلاب اسلامی کاهش می‌دهد از همین رو می‌توان گفت که شهید تراز انقلاب اسلامی شهید مجاهدت است. ریشه‌های این تقسیم بندی را می‌توان به صورت گسترده‌تر در عملکرد دو گفتمان مختلف در حوزه‌های علمیه جست و جو کرد. تفاوت شهید مجاهدت با شهید حاجت همان تفاوتی است که در عملکرد بزرگانی همچون امام خمینی با آیت الله سید علی قاضی، آیت الله حق شناس و … می‌توان یافت. امام خمینی بارزترین شخصیت تیپ مجاهدت است که علی رغم داشتن آثار معنوی عمیقی همچون شرح چهل حدیث، آداب الصلاه، اسرار صلاه و… اینها را مقدمه أمر دیگری به نام مبارزه قرار داده است از همین رو نقاط برجسته و حساس در کارنامه ایشان تبدیل به انقلاب اسلامی و مبارزات تمدنی می‌شود. از این دریچه می‌توان فهمید که عالم تراز انقلاب اسلامی هم دارای چه ویژگی هایی است.
نکته دوم آنکه اگر روزی آیت الله خامنه ای شهید می‌شد قطعاً شهید مجاهدت بود نه شهید حاجت.
منبع: مهر
ضرورت شناسایی و تعریف فناوری نرم حلال
بورسیه دانشجویان اخراج شده از دانشگاه‌های آمریکا
انتشارات موزه انقلاب با ۴۷ اثر چاپ اولی به نمایشگاه کتاب می‌آید
افشای رازهای دوبلین در نمایشگاه کتاب تهران
خواسته اصلی دانشجویان آمریکایی و اروپایی، همبستگی با ملت فلسطین است
عدم استفاده بهینه از منابع موجب کاهش بهره‌وری در دانشگاه‌ها می‌شود
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هسته‌ای
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
خودروی شیک خارجی که نوه پژو ۴۰۵ است+عکس
برگزاری آزمون میان دوره پیش کارورزی پزشکی؛ ۱۷ خردادماه
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
دانشگاه تربیت مدرس در میان برترین دانشگاه‌های ایران در نظام رتبه‌بندی سکیمگو
تشکیل کارگروهی در وزارت آموزش و پرورش برای عملیاتی کردن فرامین رهبری
شبهات دانش‌آموزان زیاد اما عمق کمی دارد/ برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت تابستان دانش‌آموزان
نمایشگاه کتاب تهران متعلق به جریان فرهنگ و ادب کشور است
رمان تو خواب میکاییل هستی رونمایی می‌شود
برگزاری مسابقه رباتیک ورزشی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
رشته‌های پزشکی براساس نیاز کشور و تعداد داوطلبین ساماندهی می‌شود
کمبود یک هزار عضو هیات علمی در دانشگاه فنی و حرفه ای
اجرای شیوه‌نامه نظام استاد شاگردی در دانشگاه آزاد اسلامی
جدول زمانبندی نقل و انتقال دانشجویان پزشکی/ آخرین مهلت ثبت نام
برای اولین بار در ایران آزمون بورسیه باهچه شهیر برگزار می شود
آگهی/ خرید بهترین تشک طبی
آزمون میان دوره پیش کارورزی پزشکی ۱۷ خردادماه برگزار می‌شود
شیوه نامه افزایش حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۳ دانشگاه آزاد تشریح شد
۲۴۰ رشته محل دانشگاه آزاد در واحدهای بزرگ ادغام شد
شخصیت قصه‌های ایرانی بر روی پوستر نمایشگاه کتاب
شرایط دریافت وام دانشجویی چیست؟
افزایش حضور دانشگاه‌های ایرانی در رتبه‌بندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴
کمبود ۷۰ هزار نیروی پرورشی و مشاور در مدارس
دولت سیزدهم مجدانه به‌دنبال ارتقای منزلت و معیشت معلمان است
علوم پایه نیازمند بودجه مناسب است/باید تصمیمات بزرگ گرفته شود
شورای راهبردی دانشکده علوم خانواده درمسیر شکل‌گیری/برخی شخصیت‌های حقوقی عضویت را نپذیرفتند
جذب سرباز امریه در سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف
استقبال کم فرهنگیان از طرح بکارگیری دوباره بازنشستگان/ نرخ حق‌التدریس‌ها، علت عدم استقبال
حضور گروه‌های مردمی در فعالیت‌های پرورشی
رایگان بودن مدارس سمپاد برای دانش‌آموزان ۴ دهک اول/ والدین تخلفات را اطلاع دهند
سرکوب دانشجویان آمریکایی حامی فلسطین با لابی رژیم صهیونیستی صورت می‌گیرد
نشریات دانشجویی روایت‌گر جنبش‌های دانشجویی در حمایت از غزه باشند
پیام تسلیت رییس دانشگاه تهران در پی درگذشت دانشجوی نخبه
در نشست هم‌اندیشی وزرای ادوار وزارت علوم چه گذشت؟
کسب چهار افتخار علمی بین‌المللی توسط عضو پیوسته فرهنگستان علوم
ضرورت مشارکت ذی‌نفعان حوزه علوم انسانی در تدوین سیاست‌ها
ماده واحده «اصلاح ماده 4 آیین‌نامه شورای تخصصی حوزوی»
صدور مجوز اجرای ۲۴دوره کوتاه مدت اشتغال‌محور در دانشگاه علمی کاربردی
انتشار کلید اولیه پنجاه و یکمین دوره آزمون دستیاری پزشکی
در چهل‌وششمین دوره مسابقه ریاضی دانشجویی در سطح کشوری، ۴ دانشجوی دانشگاه کاشان حضور یافتند و از این میان، ۲ نفر موفق به کسب مدال شدند.
درِ دانشگاه‌های ایران به روی دانشجویان معترض آمریکایی باز شد
موافقت دولت با راه‌اندازی دانشگاه فرهنگیان در گلپایگان
بیرون کردن دانشجویان فرانسوی توسط پلیس پاریس
مقایسه صحنه اعتراضات دانشجویی در ایران و آمریکا
ژاپن به دنیال اینترنت نسل ششم است
اعلام نتایج اولیه آزمون دستیاری پزشکی در نیمه دوم خرداد
شیوه صحیح امر به معروف و نهی از منکر مطابق با سیره امام صادق (ع)
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
اعلام جدیدترین نتایج اعتباربخشی دانشکده‌های پزشکی کشور
آمار نهایی انتخاب رشته در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ اعلام شد
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
سونی برای آدم‌ها کولر همراه ساخت+عکس
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپ‌های آماتوری هم دیده می‌شود+عکس
اسپاتیفای یکی از قابلیت‌های خود را بی‌خبر پولی کرد
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
چینی‌ها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
ظاهر عجیب جدیدترین خودروی فراری با یک موتور ۱۲ سیلندر+عکس
دمای عجیب و غریب این سیاره گازی در فضا ثبت شد
۸۰۰۰ هزار سال پیش چگونه انسان‌های اولیه به این غار تاریک در فرانسه رفتند
ناسا یک پیام از فضا در نزدیکی زمین دریافت کرد
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی
به تشکل‌های دانشجویی گرنت اعطا می‌شود
۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترین‌های آسیا در رتبه‌بندی تایمز
نشست «سواد بصری در مد و لباس» برگزار می‌شود
اولین نکوداشت روانشناسان رضوی برگزار می شود
پذیرش دانشجوی دکتری در پژوهشگاه‌ها قانونی است
جزییات برگزاری کنکور مجدد برای داوطلبان سیل زده اعلام شد
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
سونی برای آدم‌ها کولر همراه ساخت+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هسته‌ای
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپ‌های آماتوری هم دیده می‌شود+عکس
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
خودروهای ایرانی چشم کره‌شمالی را گرفت+عکس
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
ژاپن به دنیال اینترنت نسل ششم است
چینی‌ها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
جنگنده رادارگریز سوخو ۷۵ روسیه به ایران می‌آید؟
اسپاتیفای یکی از قابلیت‌های خود را بی‌خبر پولی کرد
۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترین‌های آسیا در رتبه‌بندی تایمز
ظاهر عجیب جدیدترین خودروی فراری با یک موتور ۱۲ سیلندر+عکس
ناسا یک پیام از فضا در نزدیکی زمین دریافت کرد
خودروی جدید که شبیه گربه‌ها ساخته شده است+عکس
۸۰۰۰ هزار سال پیش چگونه انسان‌های اولیه به این غار تاریک در فرانسه رفتند
اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی
شیوه صحیح امر به معروف و نهی از منکر مطابق با سیره امام صادق (ع)
دمای عجیب و غریب این سیاره گازی در فضا ثبت شد
ثبت‌نام پشت کنکوری‌ها جهت ترمیم نمره آغاز شد
هدیه ۲ میلیونی وزیر آموزش و پرورش به حساب معلمان واریز شد
موافقت با افزایش حق‌الزحمه ساعت اضافه تدریس معلمان
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.